Đây là một bài viết chuyên sâu về tài chính cá nhân. Bài viết sẽ giúp bạn có một góc nhìn đầy đủ hơn về bảo hiểm nhân thọ (BHNT), mô hình và cách thức hoạt động? Tại sao ai trong chúng ta cũng nên có 1 hợp đồng BHNT.
MỤC LỤC
BẢO HIỂM NHÂN THỌ LÀ GÌ?
BHNT là một công cụ tài chính tuyệt vời, được phát minh ở thế kỉ 17 tại phương Tây. Công cụ này giúp bạn được san sẻ gánh nặng tài chính khi không may gặp phải những rủi ro trong cuộc sống.
Theo từ điển Britannica – 1 trong những bộ từ điển đồ sộ nhất của loài người với hơn 2.500 học giả có học vị thạc sĩ trở lên, thì:
BHNT phát triển mạnh nhất ở các nước giàu có, nơi nó đã trở thành một kênh tiết kiệm và đầu tư chính.
Life insurance is most developed in wealthy countries, where it has become a major channel of saving and investment.
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG
Ngọc xin được lấy 1 ví dụ dễ hiểu: Giả sử theo thống kê, cứ 1.000 người thì trong một năm sẽ có trung bình 3 người không may qua đời. Thay vì ngồi chờ sự rủi ro xảy đến, xem mình có phải là 1 trong 3 người đó không, thì 1.000 người này chủ động bảo vệ trước bằng cách mỗi người đóng vào quỹ chung 1 đồng, tổng quỹ là 1.000 đồng. Khi rủi ro xảy đến với 3 người nào đó, 1.000 đồng này sẽ được chia đều cho gia đình của 3 người không may, mỗi gia đình nhận được 333 đồng.
Như vậy 1 đồng bỏ ra để mua sự an tâm. Nếu rủi ro xảy đến thì gia đình của họ nhận được 333 đồng để vượt qua cơn khó khăn do mất đi người trụ cột.
CÁCH VẬN HÀNH CỦA CÔNG TY BHNT
1.000 người bên trên hợp tác với nhau theo nguyên tắc tự nguyện. Trong quá trình hợp tác sẽ không tránh khỏi những mâu thuẫn. Và từ đó công ty BHNT ra đời, đây sẽ là đơn vị quản lý quỹ và thực hiện việc đền bù.
Công ty BHNT sẽ thẩm định tuổi, sức khoẻ, hoàn cảnh sống của những người tham gia BHNT để xác định độ rủi ro. Những người rủi ro ít đóng mức phí thấp hơn những người có độ rủi ro cao (như tuổi cao hoặc có sẵn các loại bệnh…).
Hành vi che giấu bệnh, khai báo không thành thật nhằm mục đích mua bảo hiểm ở mức phí thấp hơn gọi là “anti selection”. Công ty BHNT sẽ không đền bù cho những trường hợp này để đảm bảo sự công bằng cho tất cả những người tham gia.
Trở lại ví dụ 1.000 người bên trên, đó là minh hoạt của sản phẩm tử kỳ (term life). Nếu không may, gia đình khách hàng sẽ nhận được 333 đồng, và sẽ mất 1 đồng nếu rủi ro không xảy đến.
Tuy nhiên tất cả chúng ta không ai thích việc bị mất 1 đồng này. Chúng ta tham gia BHNT và muốn được lấy lại tiền mình đã đóng vào. Từ nhu cầu đó, các công ty BHNT phát triển thêm các sản phẩm khác.
Thay vì thu 1 đồng, công ty BHNT thu 20 đồng hàng năm và thu trong nhiều năm (5 năm, 10 năm, 20 năm). Hàng năm họ sẽ có 1 đồng để lo cho việc rủi ro, x đồng cho chi phí, y đồng cho lợi nhuận và phần còn lại (20-1-x-y) để đầu tư dài hạn vào thị trường tài chính (trái phiếu, cổ phiếu, chứng chỉ quỹ…).
Nhờ việc đầu tư này mà số tiền khách hàng nhận được khi đáo hạn hợp đồng luôn lớn hơn số tiền mà khách hàng đóng vào.
Khách hàng được bảo vệ và nhận lãi nếu tham gia từ khi còn trẻ.
Tiền nhận về từ BHNT được miễn thuế theo Nghị định số 65/2013/NĐ-CP: https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=168310
BHNT CÓ AN TOÀN
Công ty BHNT giữ tiền của chúng ta trong khoảng thời gian khá dài 5-20 năm. Chắc hẳn bạn cũng sẽ có lo lắng giống Ngọc, liệu công ty BHNT có an toàn?
(1) Được pháp luật bảo hộ
Việc tham gia BHNT của bạn được pháp luật bảo hộ theo luật kinh doanh bảo hiểm: https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=80498
Đặc biệt trong điều 95 có ghi: Doanh nghiệp bảo hiểm phải sử dụng một phần vốn điều lệ để ký quỹ tại một ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam.
Như vậy là luôn có 1 quỹ dự trữ bắt buộc để bảo vệ người tham gia bảo hiểm trong bất kỳ trường hợp nào.
Tất cả các sản phẩm BHNT khi ra mắt thị trường đều phải được bộ tài chính phê duyệt bằng văn bản.
(2) Công ty BHNT giải thể thì sao?
Trong trường hợp doanh nghiệp BHNT giải thể thì hợp đồng BHNT của bạn sẽ được bộ tài chính chuyển giao cho 1 công ty BHNT khác quản lý và được giữ nguyên các quyền lợi, nghĩa vụ theo đúng hợp đồng bạn đã ký.
Mới đây nhất, Manulife mua lại Aviva, toàn bộ khách hàng của Aviva đều được chuyển giao sang cho Manulife và giữ nguyên quyền lợi.
Các công ty tiếp nhận này tự nhiên họ có thêm 1 lượng khách hàng mới mà không cần bỏ ra thêm nhiều công sức tiếp thị, quảng bá.
Tuy nhiên trong lịch sử, tại Việt Nam chưa có công ty BHNT nào tuyên bố giải thể. Hầu hết chỉ là các thương vụ sáp nhập.
BHNT được pháp luật bảo hộ, an toàn như ngân hàng.
SO SÁNH BHNT VÀ CÁC HÌNH THỨC ĐẦU TƯ KHÁC
Nếu bạn cho rằng mình không hề có bất kỳ rủi ro nào (như ốm đau, bệnh hiểm nghèo, thương tật do tai nạn…) thì lợi nhuận BNHT mang lại sẽ thấp hơn so với việc bạn tự đầu tư vào chứng chỉ quỹ hay cổ phiếu.
Nhưng nếu rủi ro xảy ra (và chắc chắn sẽ xảy ra với một tỷ lệ nào đó) thì người mua BHNT hoặc gia đình của họ sẽ nhận được số tiền lớn hơn rất nhiều so với số tiền họ đã đóng vào. Điều này không một công cụ tài chính nào khác ngoài BHNT làm được.
Không ai nghĩ rằng mình sẽ bị rủi ro. Nhưng sự thật là rủi ro luôn xảy ra với một xác suất “khá ổn định”, tuỳ theo độ tuổi và nghề nghiệp.
Một điểm lợi của BHNT là người tham gia được chia nhỏ số tiền họ đóng vào, theo định kỳ hàng tháng, hàng quý hay hàng năm.
Đối với việc gửi ngân hàng hay mua chứng chỉ quỹ, khách hàng có thể tuỳ ý gửi và rút ra thoải mãi. Việc này tạo ra sự tiện lợi nhưng cũng là trở ngại cho quá trình tiết kiệm để có 1 số tiền lớn trong tương lai của bạn.
BHNT tạo cho khách hàng một thói quen tiết kiệm có kỷ luật. Đúng theo nguyên tắc “Tiết kiệm đều đặn một số tiền hàng tháng hàng năm và đầu tư số tiền này, bạn sẽ có cả một gia tài”.
BHNT giúp chúng ta xây dựng quỹ dự phòng, quỹ hưu trí khi về già và di sản thừa kế cho thế hệ tiếp theo.
Chính vì thế mỗi chúng ta hãy dành 10 – 15% thu nhập của mình vào các sản phẩm BHNT phù hợp để đảm bảo tương lai tài chính vững chắc.
